Hamileliğe hazırlık ve planlama

Hamileliğe hazırlık sürecinin, anne ve bebeğin sağlığı açısından çok daha iyi olduğu artık herkes tarafından kabul edilen bir gerçek. Gebe kalmayı düşünüyorsanız veya şu an korunmuyorsanız gebeliğe hazırlanmak için çok da erken değil. Gebelik öncesi sağlık durumunuz ve alabileceğiniz önlemler sağlıklı bir gebelik ve sağlıklı bir bebek şansınızı yükseltiyor. Bazı kadınlar için vücudunu ve zihnini gebeliğe hazırlamak aylar alırken kimi kadınlar için daha da uzun sürebiliyor. İlk çocuğunuz da olsa, dördüncü doğumunuz da olacak olsa her gebelik kendine özeldir ve bazı önlemler gebeliğin daha sağlıklı geçirilmesine katkıda bulunur. 

Gebelik planlaması

İş, okul, aile konusunda gebelik için hazır olduğunuza emin olmanız gerekiyor. En azından geleceğiniz dahilinde gebeliğinizin de yer almasını planlarınıza ekleyin. En önemli konulardan biri, eşinizle bu konuda konuşup onun isteklerini de gözden geçirin. Gebeliği sağlıklı bir şekilde geçirmek için gebelik öncesi sağlığınız çok önemli. Öncelikle gebelik planlayana dek aktif bir korunma yöntemi kullanın ve doktorunuzla korunma yönteminizi gebelik öncesinde ne zaman bırakılacağına dair konuşun. Kaç çocuk istediğinizi, kaç yaşında doğum yapmak istediğinizi düşünün. Doktorunuza randevunuzu ayarlayın. Beslenme ve spora başlayın. Enfeksiyonlardan uzak durun ve aşılarınızı tamamladığınıza emin olun. Maddi olarak tasarruf yapmaya başlayın. Aile öykünüzü öğrenin. Kardeşlerinizde olan kalp rahatsızlığı veya kuzenlerinizdeki aneminin sizin çocuğunuzu etkileyebileceğini bilmek ve doktorunuzu bu konuda bilgilendirmeniz gerekir. Tekrarlayan düşükler, anne karnında ölümler, gebe kalmada zorluk, daha önceki gebeliklerde doğumsal sakatlıklar varsa kromozom testleri yaptırmak gerekebilir.

Jinekolojik muayene

Gebe kalmadan önce mutlaka kadın doğum muayenesi için başvurun. Gebeliğinizi takip etmesini istediğiniz hekime muayene olmanız size yarar sağlar. Fiziksel sağlığınızın yanında duygusal destek de almak isteyebilirsiniz. Gebelikte doktorla kurulacak iletişim çok önemlidir. Doktorunuz doğum ve gebelik takibi konusunda yeterli deneyime sahip olmalı, kolay ulaşılabilir olmalı ve doğum planlamanızı birlikte gerçekleştirmelisiniz. Hasta-hekim ilişkisi dahilinde sıcak ve samimi bir iletişim kurulması her iki tarafı da mutlu edecektir.

Muayenenin ilk aşaması sizi tanımadır. Hastalıklarınız, yaşınız, mesleğiniz, kaçıncı çocuğunuz, daha önceki doğumlarınız, evlilik yılınız, ne zamandır korunmadığınız sorulur. Ayrıca şeker, tansiyon, kalp rahatsızlığı, tiroid, allerji, sistemik hastalıklar sorgulanırken miyom, yumurtalıkta kist, endometriozis (çikolata kist) gibi hastalıklarınız sorgulanır. Kullandığınız ilaçların gebeliğe uygun olup olmadığı konusunda doktorunuzdan bilgi isteyin. Gebelik öncesi tamamlanması gereken aşı önerilerini uygulayın.

Daha sonra doktorunuz sizi muayene etmek isteyebilir. Vajinada akıntı, doğuştan bir duvar (septum) varlığı ince bir muayene aletiyle değerlendirilir. Zamanı gelmişse smear testi (rahim ağzı kanser tarama testi) gebelik öncesi alınır. Daha sonrasında ultrason eşliğinde rahim ve yumurtalıklar değerlendirilir. Takiben doktorunuz gerek görürse gebelik öncesi bazı kan testleri isteyebilir.

Folik asit kullanayım mı?

Folik asit bir B vitamini türevidir. Gebelikten üç ay önce başlanması önerilen folik asit, son bir ayda başlansa bile bebeği bazı önemli doğumsal sakatlıklardan korur. Gebelik düşünüldüğü anda, mümkünse gebe kalmadan üç ay önce, günlük 400 mg başlanması önerilir. Yüksek dozlu (5 mg) folik asit, her gebelik için uygun olmamakla birlikte, daha önce nöral tüp defekti olan bir gebelik sonrası, şeker varsa, aile öyküsü varsa, epilepsi ilacı alınıyorsa bu dozlarda folik asit kullanılması gerekebilir. Gebe kalındıktan sonra da folik asit desteğine devam edilmektedir.

Sigara, alkol ve bazı ilaçları gebelik öncesinde bırakın

Sigara ve alkol kullanımı gebelikte düşük, erken doğum, gelişme geriliği, bazı doğumsal anomaliler ve anne karnında ölüme yol açabilir. Doğum sonrası ilk 6 ayda bebeğin hırıltılı solumasına sebep olabilir. Gebelik öncesi mutlaka bu alışkanlıklar bırakılmalıdır. Gebeyken sigaranın azaltılması yetmez, mutlaka bırakılması gerekmektedir. Çocuğunuzun sağlık durumunu bozacak bu alışkanlığı bırakmak için doktorunuzdan destek alın. Bunların yanı sıra bazı psikiyatri ilaçları, nöroloji ilaçları, kimi yüksek dozlu vitaminler bazı doğumsal defektlere yol açabilir. İlacı size reçete eden doktorunuza gebelik isteminiz olduğunu mutlaka hatırlatın.

Kirli çevreden uzak durmaya çalışın

Bazı kimyasallar, çevresel atıklar ve toksik maddelerden (özellikle ağır metaller, böcek ilaçları, tarımsal ilaçlar, kedi fare dışkıları olarak sayılabilir) uzak durulması gerekmektedir. Bu tür kimyasallar hem kadında hem erkekte üremeyi etkiler. Sperm ve yumurta kalitesini bozabilir. Gebe kalmayı zorlaştırabilir. Gebelikte az miktarda maruziyet bile, yenidoğan, çocukluk, puberte çağında hastalıklara neden olabilir. İşyerinde ve evde, kendinizi ve sevdiklerinizi toksik atıklardan uzak tutun.

Aşırı kilo ve aşırı zayıflık gebeliği ve gebe kalmayı olumsuz etkiliyor.

Aşırı kilo ve obezite gebelikte kalp rahatsızları, diyabet, kanser, tansiyon, pıhtı atması gibi problemlere yol açarken, aşırı zayıflık da bazı ciddi hastalıklara sebebiyet verebilir. Kilo alıp vermek, kısa süreli diyetlerden ziyade sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizi içeren yaşam koşullarını uygulamakla olur. Bu konuda diyetisyenden yardım alarak gebelik öncesi sağlıklı kilonuza ulaşabilirsiniz.

Zihninizi gebeliğe hazırlayın

Zihin sağlığı hayatı nasıl gördüğümüz, düşündüğümüz ve hayatla nasıl başa çıkacağımızı etkiler. Hayatta kendini en iyi durumda hissetmek için, hayatınızın iyi olduğunu kabul etmek ve kendinizi değerli görmeniz gerek. Herkes zaman zaman sıkıntılar yaşayabilir, üzgün veya mutsuz olabilir. Duygularınız hakkında doktorunuz ve psikoloğunuzdan yardım ve tedavi alabilirsiniz.

Şiddet görüyorsanız öncelikle yardım alın.

Hayatın her aşamasında ciddi yaralanmaya ve ölüme yol açan şiddet gebelikte için de ayrıca büyük sorunlar teşkil etmektedir. Lütfen gebelik öncesi bu konuda yardım alın.

**Gebelik takiplerini aksatmayın ve sağlıklı yaşam stillerini bırakmayın!