Sezaryen doğum

Sezaryen doğum, vajinal doğumun uygun olmadığı durumlarda ameliyat yoluyla gerçekleştirilen bir doğum şeklidir. Anestezi altında steril koşullarda ameliyathanede yapılır. Bu nedenle işlem esnasında ağrı hissedilmez. Bu doğum şeklinde külot hizasında yapılan yatay bir kesi ile rahim açılır ve bebek anne karnından çıkarılır. Sezaryen oranı ülkemizde yaklaşık vajinal doğum ile benzerdir.

Hangi durumlarda sezaryen gerekir?

Sezaryen son yıllarda daha sık uygulanan bir doğum şekli olmuştur. En sık sezaryen doğum nedenleri:

• En sık sebep daha önce sezaryen geçirilmesidir.
• Rahimde geçirilmiş yaralarda (miyom ameliyatları)
• Bebeğin doğum esnasında kalp atışlarının düşmesi – fetal sıkıntı
• Bebeğin kanalda ilerlemiyor olması
• Bebeğin başı ile annenin çatısının uyumsuz olması
• Bebeğin baş aşağı olmaması (makat, transvers, ayak geliş)
• İri bebekler
• Bebeğin erkenden doğurtulması gerekmesi
• Annede bebeğe bulaşabilecek enfeksiyonların varlığı
• İkiz, üçüz gebelikler
• Plasentanın kanalı kapatması (plasenta previa)
• Annede oluşan hayati risk
• Doğum kanalında bebeğin geçişini engelleyecek bir kitle olması
• Annede doğum pozisyonunu alamayacak engeller (kalça çıkığı gibi)
• Plasentanın erken ayrılması ve aşırı kanama
• Bir önceki doğumda annede/bebekte hasar olması
• Bebekte bir anomali nedeniyle sezaryen gerekebilir.
• Anne istemi (tam olarak bir sebep olmasa da doktor gerekli gördüğü takdirde anneyi sezaryene alabilir)

Vajinal doğum beklerken sezaryen ne için gerekir?

Doğum sürprizlerle dolu ilerleyebilir. Normal ilerleyen bir vajinal doğumda bile beklenmedik sorunlar olabilir. Sıkıntısız bir doğumda bebeğin rahim ağzına baskısı, rahim ağzında açılma olması ve bebeğin kanalda ilerleme olması gerekir. Rahim ağzı tam açıldıktan sonra anne doğum masasına alınır ve ıkınma ile bebeğin çıkışı beklenir. Bu aşamaların herhangi birinde problem olması dahilinde doktor sezaryen gerektiğini söyleyebilir. En sık olarak:

• Bebeğin kanala düzgün girmemesi
• Ağrılara rağmen açılmanın yetersiz olması
• Bebeğin baş çevresinin veya karın çevresinin çok iri olması
• Bebeğin uygun şekilde kanalda ilerlememesi.
• Annenin kanalının uygun olmaması.
• Sancılarla bebeğin kalp atışlarının düşmesi
• Anne veya bebekte hayati tehlike oluşturacak durumlar

Sezaryen ile doğum hangi haftada yapılır?

Normal doğum zamanı 37-41 hafta olmakla birlikte, sezaryen planlanıyorsa genelde 39. Hafta geçirilmez. Doktorunuz gerek görürse daha erken doğum planlanabilir. Sezaryen doğum planlanırken hastada doğum belirtileri başlarsa acil sezaryen gerekebilir.

Sezaryen doğum iyi mi kötü mü?

Sezaryen doğum, vajinal doğum gibi bir doğum şeklidir. Kişiye uygunluğu dahilinde iyi veya kötü olarak adlandırılamaz. Sezaryen doğum günü belli olduğu için aile ve doktor için planlamalar daha net yapılır. Sezaryende bebekle ilgili riskler sıfıra yakındır. Bebeğin geç gelmesi neticesinde anne karnında yaşayabileceği sıkıntılar olmaz. Kontrollü olduğu için, odaya yatış, süsleme, günü, gecesi, doğumun süresi bellidir ve bu aile için daha konforlu olur. Vajinal yaralanma, vajinada genişleme gibi riskleri yoktur.

Ancak tabii ki sezaryen bir ameliyattır ve buna bağlı riskleri bulunmaktadır. İdrar kesesi, bağırsak, rahim, yumurtalık, tüp yaralanması her karın ameliyatında olduğu gibi bu ameliyatta da risk olarak bulunmaktadır. Annenin genel anestezi aldığı durumlarda bebekle ilk teması gecikebilir. Vajinal doğum kadar hızlı ve kolay toparlanma olmaz. Sütün gelmesi bir miktar gecikebilir. Bebekle ilgili solunum problemleri sezaryende daha sık olur. Annenin kan kaybı vajinal doğuma göre daha yüksektir. Karın içi enfeksiyonlar ameliyatlarda daha sıktır. Ameliyat sonrası hareketsizlik ve gebelikte de pıhtılaşmaya yatkınlık nedeniyle sonrasında pıhtı atma riskleri olabilir. Bu durum varis çorabı, kan sulandırıcı ilaçlar ve anneyi harekete ve yürümeye teşvik ederek engellenebilir.

Sezaryen olmak isteyen anne adayları

Ülkemizde anne isteği sezaryen için geçerli bir sebep olmasa bile, “doğum korkusu” “maternal anksiyete” nedeniyle göreceli bir sezaryen nedenidir. Ancak bu durumda doktor ve hasta mutlaka vajinal doğum ve sezaryenin uygun olup olmadığı konusunda ortak karara varmalıdırlar. Hastaların maalesef şehir efsaneleri olarak korkutulmaları, yapamayacaklarına inançları, kendilerine güvenmemeleri vajinal doğumdan uzaklaştırır. Hasta yeterince bilgilendirildikten sonra yine de sezaryen olmak istiyorsa bu durum doktorun kararıdır. Ancak sezaryenin bir ameliyat olduğu unutulmamalıdır.

Sezaryen ameliyatı nasıl olur?

Belirlenen günün sabahında hastaneye yatış yapılır. Hasta odasına alındıktan sonra, damar yolu açılır ve hastaya öncesinde doktor isteğiyle bazı ilaçlar verilebilir. Bu süreçte bebeğin iyilik hali kontrol edilir. Ameliyat saati geldiğinde odanız müsaitse eğer hemşire ve personel eşliğinde ameliyathaneye alınırsınız. Ameliyat öncesinde idrar çıkışının takibi ve ameliyatta idrar kesesinin engel olmaması amacıyla sonda takılır.

Sezaryen ameliyatı yapılırken iki tip anestezi verilir. Biri tamamen uyutma olarak tabir edilen genel anestezi, diğeri belden uyuşturma olarak adlandırılan spinal anestezidir.

Genel anestezide hasta tamamen uyutulur. Nefes alma da bilinç dışı olacağı için boğazdan tüp yardımıyla nefes akışı sağlanır. Ameliyattan sonra bu duruma bağlı hastalarda boğazda hafif bir acı hissi olabilir. Ilık su içilebilir zamanla kendiliğinden geçen bir durumdur. Ancak genel anestezide damar yoluyla anestezi ilaçlara kana verildiği için bebeği de etkileyebilir. Bebek de bazen anestezi almış gibi doğabilir. Sezaryen bitiminde de anne uyandırıldığında spinal anestezi kadar konforlu olmaz. Acil durumlar haricinden spinal anestezi tercih edilir.

Spinal anestezi, belden çok ince bir iğne ile yapılır. Beyin omurilik sıvısına anestezik ilaç verilir. Tek seferde yapıldığında spinal anestezi, belde ameliyat sonrasında tüp devam ettiğinde epidural anestezi olur. Epidural anestezide ameliyat sonrası da ilaç verme imkanı olur. Bu anestezi türünde anne uyanık olsa bile ameliyatta ağrısı olmaz. Dişçi müdahaleleri gibi bazen dokunmalar hissedilse de ağrı kesinlikle olmaz. Eğer ağrı olursa genel anesteziye geçilebilir. Spinal anestezi sonrası 4-6 saat uyuşukluk devam ettiği için ameliyat sonrası toparlanma, bebekle ilgilenme çok daha kolay olur. Anne bebeği ameliyat esnasında görür. Bebek çıkarıldıktan sonra anestezi doktoru gerekli görürse anneye hafif sedasyon (uyuşturma) uygular.

Anestezi yapıldıktan sonra, külot hizasından estetik bir şekilde bir hat açılır. Kasık kıllarının bir iki parmak üstü olarak da tariflenebilir. Bu yüzden ameliyat öncesi kıl temizliğinin yapılmış olması çok önemlidir. Bazen bebeğin zor çıkarılacağı ya da rahimle ilgili sorun olduğu durumlarda yatay yerine dik bir kesik uygulanır ancak bu durum çok daha nadirdir.

Cilt kesisi sonrası, katlar anatomik olarak açılır ve rahime ulaşılır. Rahmin alt bölümünden bebeğe en yakın yerde kesi yapılır. Yatay yapılan kesi ile hem kanama daha az olur hem de rahime kuvvetli dikişler konulmuş olur. Bebeğin pozisyonundan dolayı bazen bebek çıkarılamazsa rahime dikine bir kesi de uygulanabilir. Acil durumlarda, bebek hızlıca çıkarılamıyorsa, kanama çok yoğunsa bu gibi kesiler gerekebilir. Takiben bebek çıkarılır, kordonu kesilir. Bebeğin eşi çıkarılıp rahmin içi nazikçe temizlendikten sonra açılan kesiler birer birer kapatılır.  En son cilde estetik dikiş konulur.

Sezaryendan sonra ne oluyor?

Cildiniz kapatılır, pansumanınız yapılır. Anestezi uyandırma sonrası kendinize tam olarak gelmeniz için derlenme odasına alınırsınız. Bazen bebek ameliyathane çok soğuk olduğu için bakım odasına götürülürken bazen de anne ile derlenme odasında bekler. Annenin değerleri normale geldiğinde hemşire ve personel eşliğinde odasına alınır. Doktor tarafından uygulanması istenen ilaç ve serumlar uygunlanır. Hasta aç kaldığı ve kan kaybının anneyi etkilememesi adına serum takılır. Serum içinde rahmin toparlanmasına yardımcı ilaçlar, bulantıyı ve mideyi rahatlatıcı ilaçlar, duruma göre antibiyotik konulabilir. Hasta ağrı hissettiğinde emzirmeye uygun kuvvetli ağrı kesiciler yapılır. Spinal anestezi sonrası 2.saatte sıvı alımı başlarken, genel anestezide serum destekleri ile 6.saate dek beklenir. Anne yemek yedikten sonra sonda çekilip ayağa yavaşça kaldırılabilir. Doğum sonrasında bağırsak hareketlerinin aktif olması ve annede gaz çıkışı olması beklenir. Bunun için sıvı alımı ve annenin hareketli olması çok önemlidir. Bol su içilmesi süt gelmesini de arttırır. Yara yeri kapalıdır, ertesi gün pansuman yapılır. Su geçirmez bant ile hasta isterse ayakta duş alabilir.

Ameliyat sonrasında bebek hemşiresi tarafından emzirme sıkça teşvik edilir. Çocuk doktoru bebeği tekrar kontrol etmek isteyebilir. Bebeğin beslenmesi, solunumu sıkça kontrol edilir. Bebeğin sıkıca takip edilmesi ve ilk 24 saati mutlaka hastanede geçirmesi çok önemlidir. 48 saate dek çocuk doktorları bebeğin sezaryen sonrasını takibini uygun görür. Her şey normalse anne ve bebek 2 gün sonra taburcu edilir. Bazen bu sürenin uzaması gerekebilir.

Ameliyat sonrası iyileşme günden güne hızlanır. Ameliyat gecesi ağrı için çok önemlidir. Ağrı kesiciler, yürüme, sıvı alımı ile bu dönem kolaylıkla atlanabilir. Her geçen gün ağrılar azalıp iyileşme hızlanır. Vajinal doğuma göre kanama miktarı daha az olur. Kasıklarda kramplarda iyileşme dokusu veya bağırsak hareketlerine bağlı olabilir. Bu dönemlerde ağrı kesiciye devam edilir. 3-7 gün sonra doktorunuz sizi kontrol için çağırır.

Sezaryen sonrası normal (vajinal) doğum olur mu?

Sezaryen sonrası normal doğum yapılabilir. Ancak bu herkes için uygun olmaz. Sezaryen esnasında rahimde yatay bir kesi varsa normal doğum olabilir. Dikey kesi olduğu biliniyorsa rahimdeki dikişlerin hasar görme olasılığı yükselir. Sezaryen sonrasında normal doğum kasılmalarıyla rahimdeki dikişlerin açılması karın içi kanamaya bebeğin eşinin yerinden ayrılmasına sebep olabilir. Bu da hem anne hem bebek için hayati riskler doğurur. Bu yüzden kan hazırlığı, ameliyathane hazır bulunmalı, sıkı takip gerektirmektedir.

Sezaryen sonrası vajinal doğumda, yine vajinal doğumun avantajları bulunmaktadır. Vajinal doğum sonrası toparlanma, ayağı kalkma süresi ve iyileşme daha hızlıdır. Pıhtı atma, kan kaybı gibi sorunlar daha az görülür.

Hastalara aslında sezaryen sonrası genelde hep sezaryen uygulansa da hastanın isteği doğrultusunda hekim ve hasta bu durumu değerlendirilebilir. Sezaryen bir ameliyat olduğu, kendine has riskleri olduğu ve vajinal doğumda toparlanma daha kolay olsa bile sezaryen sonrası normal doğumun da riskleri bulunmaktadır. Bu yüzden doktor ve hastanın ortak kararı ile normal doğum süreci beklenebilir veya sezaryen için planlama yapılır. Sezaryen sonrası normal doğum planlanan hastalarda da vajinal doğum beklenirken bu süreç yine sezaryen ile sonuçlanabilir. Bu da annede hayal kırıklığı ve bebekte stres yaratır. Ancak bu süreç doktorlar tarafından baştan öngörülemez. 

Sezaryen doğum fiyatları 2024

Sezaryen doğum ücretleri hastaneye, kaç gün kalındığına, kullanılan ilaç malzeme ve anesteziye göre değişir. Genelde hastane ve klinikler paket fiyatlar sunmaktadır. Ek olarak yapılan işlemlerde söz konusu fiyat bir miktar artabilir.